set square

• set square

• set square

- przyłożyć ekierkę do brzegu kartki to line up a set square with the edge of the paper

- rysować przy ekierce to draw using a set square

* * *

set square.

* * *

Gen. -a

1. (kształt, figura) triangle; trójkąt kreślarski set square; trójkąt równoboczny/równoramienny geom. equilateral/isosceles; trójkąt prostokątny/ostrokątny/rozwartokątny geom. right/acute/obtuse(-angled) triangle; trójkąt odblaskowy l. ostrzegawczy mot. red warning triangle.

2. (= związek trzech osób) triangle, trio; trójkąt miłosny the eternal triangle.

3. muz. triangle.

- trójkąt ostrokątny an acute triangle

- trójkąt pitagorejski a Pythagorean triangle

- trójkąt prostokątny a right-angled triangle

- trójkąt rozwartokątny an obtuse triangle

- trójkąt równoboczny an equilateral triangle

- trójkąt równoramienny an isosceles triangle

- trójkąt sferyczny a spherical triangle

- kartka złożona w trójkąt a piece of paper folded into a triangle

- trójkąt ulic a triangle of streets

- □ Trójkąt Bermudzki Geog. Bermuda Triangle także przen.

- trójkąt kreślarski a. rysunkowy set square GB, triangle US

- trójkąt nawigacyjny Żegl. navigational triangle

- trójkąt ostrzegawczy a. odblaskowy warning triangle

■ trójkąt (małżeński) love triangle

• square set

* * *

- szę -sisz

1. (= unosić, wznosić) raise, lift, elevate; podnieść kołnierz stand up the collar; podnieść słuchawkę pick up the receiver; podnieść kurtynę raise the curtain; podnieść kotwicę żegl. weigh anchor; podnieść żagle żegl. set sail; podnieść głos raise one's voice; podnieść głowę przen. (= nabrać otuchy) take heart; (= stać się zarozumiałym) become conceited; podnieść oczy l. wzrok raise one's eyes; podnieść rękę na kogoś raise one's hand against sb; podnieść kwestię/temat/problem bring up l. raise an issue/a topic/problem; kroczyć z podniesionym czołem hold one's head high.

2. (= wziąć coś, co upadło, przechyliło się, leży) pick up; podnieść kogoś na nogi set sb (back) on their feet; podnieść kogoś na duchu cheer sb up, lift l. raise sb's spirits.

3. (= podsuwać) raise.

4. (= wzniecać) raise; podnieść alarm raise the alarm; podnosić kurz raise dust; podnosić krzyk l. wrzawę raise a rumpus.

5. (= wzrastać, podnosić poziom) rise; po ulewie rzeki się podniosły after the downpour the rivers rose.

6. (= wzmagać, poprawiać) increase, augment, raise; podnieść komuś pensję raise sb's pay; podnieść swoje kwalifikacje raise one's qualifications; podnieść wydajność improve efficiency; podnieść sprzedaż increase sales; podnieść liczbę do kwadratu/do sześcianu mat. square/cube a number; podnieść kogoś do godności biskupa raise sb to the rank of bishop.

1. (= unosić się z pozycji siedzącej lub leżącej) stand l. get up, rise; podnieść się z łóżka get up; podnieść się z nędzy/upadku przen. raise from poverty/fall.

2. (= być uniesionym) rise, stand; włosy mi się podniosły z wrażenia my hair stood on end.

3. (= podrywać się z ziemi) take off, rise; kurz się podniósł dust rose; samolot się podniósł plane took off.

4. (= wzmagać się, nasilać się) rise, increase; podniosła się sprzedaż sales rose.

5. (o głosie, o dźwięku) erupt, resound.

6. (= zerwać się) start, break out; wiatr się podniósł wind started blowing.

- podnieść dziecko do góry to lift the child up

- podnieść kołnierz to raise the/one’s collar

- podnieść kurtynę to raise the curtain

- podnieść słuchawkę telefonu to pick up the receiver

- podnieść książkę z ziemi to pick the book up off the ground

- podnieść chorego na łóżku to raise the patient up in his bed

- podnieść szklankę do ust to raise the glass to one’s lips

- podniósł lornetkę do oczu he lifted the binoculars to his eyes

- samochód podniósł tumany pyłu the car raised clouds of dust

- podnieść płace/zarobki to raise a. increase salaries

- podnieść kwalifikacje/wydajność pracy to improve qualifications/the efficiency of the work force

- podnieść poziom nauczania to raise the standard of education a. teaching

- podnieść napięcie prądu to step up a. increase voltage

- nie wiem, jak obniżyć podniesioną temperaturę u dziecka I don’t know how to bring down a raised temperature in a child

- podnieść krzyk/płacz to start to yell/cry

- podnieść wrzawę to make a din a. a racket pot.

- podnieść znaczenie czegoś to praise the importance of sth

- podnosić czyjąś dobroć/dzielność to praise sb’s kindness/courage

- w ciągu kilku lat podnieśli kraj z ruiny within a few years they raised the country from ruin

- podnieść liczbę do kwadratu/sześcianu to square/cube a number, to raise a number to its square/cube

- 5 podniesione do kwadratu równa się 25 5 squared equals 25; 5 raised to the 2nd power is 25

- podnieść się z krzesła/zza stołu to get up from the chair/table

- podnieść się na palce to stand on tiptoe

- podniosły się wszystkie ręce all hands went up

- podniosło się ramię semafora the semaphore’s arm went up

- kurz się podniósł dust rose from the ground

- mgła się podniosła the fog lifted

- w niektórych miejscach ląd się podniósł in some areas the land rose

- podniósł się poziom wody w rzece the water level rose in the river

- podniosły się dochody incomes have risen

- podnieść się z nędzy to rise up from poverty

- w tłumie podniosły się krzyki/protesty shouts rose up from the crowd

- podniosło się kilka głosów sprzeciwu a few voices rose in protest

■ podnieść głos to raise (one’s) voice

- usłyszałem podniesiony głos I heard a raised voice

- podnieść kogoś na duchu to raise a. lift sb’s spirits

- podnieść kogoś do godności arcybiskupiej to elevate sb to the rank of archbishop

- podnieść kotwicę Żegl. to weigh a. raise anchor także przen.

- podnieść żagle Żegl. to set sail

- podnieść rękę na kogoś to raise one’s hand to strike sb

- podnieść się (z łóżka) to recover from an illness, to rise from one’s bed

- iść a. kroczyć z podniesionym czołem to walk tall

- podnieść kwestię/problem/temat to raise the question/problem/subject

- podnieść oczy a. wzrok to raise a. lift one’s eyes, to look up

- rzeki stanęły the rivers froze

- galaretka jeszcze nie stanęła the jelly hasn’t set yet

- na placu stanął pomnik a monument was erected in the square

- umowa stanęła the deal was settled

- zakład stanął the bet was settled

- w końcu stanęło na tym, że… eventually it was decided that…

- załatwiać interes a. interesy to see to some business

- mieć pilny interes (do załatwienia) to have urgent business (to attend to)

- to nie twój interes! pot. it’s none of your business

- pilnuj swojego interesu pot. mind your own business

- mam do ciebie interes I’ve got something I’d like to talk to you about

- mieć na celu swój interes to have one’s self-interest a. one’s own interest(s) in mind

- działać w czyimś (najlepszym) interesie to act in sb’s (best) interest(s)

- działać w interesie czegoś to act in the interests of sth

- obniżanie kosztów leży w naszym interesie it’s in our interest(s) to lower our costs

- sprzeczny ze społecznym a. z publicznym interesem contrary to the public interest

- człowiek interesu a business person

- człowiek stworzony do interesów a born business person

- mieć głowę do interesów to have a good head for business

- podróżować w interesach to travel on business

- prowadzić interes a. interesy to be a business person, to be in business

- prowadzić a. robić z kimś interesy to do business with sb, to have (business) dealings with sb

- robić na czymś (dobry) interes a. (dobre) interesy to make a profit on sth

- kręcić się a. chodzić koło swoich interesów pot. to look after one’s (own) business

- ubić interes to make a deal

- interesy idą a. stoją dobrze/źle business is brisk/slack

- prowadzić dochodowy/nieopłacalny interes to run a profitable/unprofitable business

- założyć rodzinny/własny interes to start up a. establish a family/one’s own business

■ kokosowy a. złoty interes pot. gold mine pot.

- zrobić na czymś kokosowy interes to make a bundle on sth pot.

- ładny interes! pot. a pretty a. fine kettle of fish pot.

- nie ma karesu bez interesu przysł. there’s no such thing as a free lunch

* * *

* * *

1. (= sprawa, prośba) business, matter, affair; mieć do kogoś interes pot. have sth to talk to sb about; have a matter to take up with sb; have a little business (to discuss) with sb; mieszać się do czyichś interesów pot. meddle with sb's affairs; poke l. pry into sb's affairs; (to) nie twój interes pot. (it's) not your business; (it's) no business of yours; (it's) none of your business.

2. (= zysk, korzyść) bargain; interes polityczny polit. political matter; chodzić koło swoich interesów go about one's business; serve one's own interests; coś leży w czyimś interesie sth is to sb's (best) interest(s); sth is in sb's interest; mieć w czymś (swój) interes have an axe to grind in sth; have a vested interest in sth; sprzeczność interesów clash of interests, conflict of interest(s).

3. (= działalność gospodarcza) business activity; człowiek interesu businessman; ( kobieta) businesswoman; nieczysty interes shady deal; uczciwy interes square deal; ruch w interesie business is booming, flourishing l. brisk; robić na czymś interes do a roaring trade in sth; profit from sth; wziąć się do interesu get down to business.

4. pot. (= prywatne przedsiębiorstwo, sklep, zakład) business; otworzyć własny interes open up a business, start a business; rozkręcić interes set up in business.

5. sl. (= penis) one's thing.

* * *

pl. ocz- Nom. -y Gen. -u Ins. - ami l. - yma

1. ( narząd wzroku) eye, optic (arch.); piwne/brązowe/niebieskie oczy hazel/brown/blue eyes; podbite oko black eye, shiner, mouse; bystre oko sharp l. keen eye; mieć bystre oko be sharp l. keen eyed l. eyesighted; zaczerwienione oko reddish eye; kocie oczy ( na drodze) cat's eyes; kocie oko min. cat's eye; tygrysie oko min. tiger's eye; dno oka anat. eyegrounds, fundus of the eye; oko cyklonu meteor. bull's eye, the eye of the storm; sokole oko eagle eye; maślane oczy filmy eyes; wprawne oko practiced eye; w mgnieniu oka in a blink of an eye, in a twinkling, in a flash l. crack; na pierwszy rzut oka at first glance; coś widać na pierwszy rzut oka sth can be seen at first glance; bez zmrużenia oka without batting an eye; na moich oczach before l. under my eyes, in front of my very eyes; słabnąć l. niknąć w oczach ( o człowieku) be fading away, be wasting away; ale masz oko! good eye!; cieszący oko easy on the eye; cieszyć oko please the eye; klapki na oczach blinders, tunnel vision; klapki na oczy ( konia) blinders; Br. blinkers; w moich oczach to jest nic niewarte it's not worth a penny in my eyes l. to my mind; z zamkniętymi oczami with one's eyes closed; pożerać kogoś oczami devour sb with one's eyes; patrzeć na coś krzywym okiem frown upon sth, look askance at sth; być komuś solą w oku be a thorn in sb's side l. flesh, be the stone in sb's shoe; (szkolić się) pod okiem instruktora (train) under the supervision of the instructor; ciemno, choć oko wykol the night is inky black; rzucać się w oczy stick out a mile, stick out like a sore thumb; spędza mi to sen z oczu I can't get it out of my mind; czytam w twoich oczach, że... I can see l. read it in your eyes that...; dobrze ci z oczu patrzy you have a kind look in your eyes; iść, gdzie oczy poniosą go and never look back, walk and don't look back; jak okiem sięgnąć as far as the eye can see; mieć oczy wokół głowy have eyes at the back of one's head; zrobiło mi się ciemno przed oczami I was seeing spots before my eyes; mam to na oku I'm keeping a (sharp) eye on it; mieć coś na oku (np. o pracy) set sights on sth; mam babcię ciągle przed oczyma I can still see grandma before my eyes; miej oczy i uszy otwarte! keep your eyes and ears open!; powiedzieć l. wygarnąć komuś prawdę w oczy tell sb the truth to his/her face, speak the truth to sb's face; wspominać kogoś/coś z łezką w oku think softly l. affectionately l. nostalgically about sb/sth, think about sb/sth with affection; mydlić komuś oczy pull the wool over sb's eyes, throw dust in sb's eyes; nawet nie mrugnął okiem he didn't flicker an eyelid; nie mogłem od niej oderwać oczu I couldn't take my eyes off her; nie mogę spojrzeć jej w oczy I can't look her in the eye/face; mieć oko na coś keep one's eyes open l. peeled l. skinned for sth; nie spuszczaj z oka dzieci keep your eye on the children, keep a close eye l. watch on the children; podbić komuś oko give sb a black eye l. a shiner; własnym oczom nie wierzę! I can't believe my eyes!; nie zmrużyłem oka I didn't sleep a wink; otworzyć szeroko oczy open one's eyes wide; widzieć kątem oka see sth out of the corner of one's eye; strzec kogoś/czegoś jak oka w głowie keep a close eye on sb/sth; rzut oka na coś glimpse at sth; kiedy ty wreszcie przejrzysz na oczy? when will you finally take the blinds off?; przewracać oczami turn up l. roll one's eyes; robić do kogoś perskie oko give sb the eye, give sb a glad eye, make eyes at sb; kłamać w żywe oczy lie through one's teeth, lie in one's throat; na piękne oczy on trust; w cztery oczy in private; rozmawiać z kimś w cztery oczy talk heart to heart to sb, talk eye to eye; rzuć na to okiem have l. take a look l. glance at it, please; cast an eye over it, please; gołym okiem with the naked eye; stanąć z kimś oko w oko stand face to face with sb, confront sb eyeball to eyeball; stracić kogoś z oczu lose sight of sb; spuścić oczy lower one's eyes, cast one's eyes down; spojrzeć prawdzie w oczy face the truth; wake up and smell the coffee; see things for what they really are; świecić oczami za kogoś blush for sb, take the rap; widzieć coś gołym okiem see sth with the naked eye; widzieć coś na własne oczy see sth with one's own eyes; widzieć coś oczami duszy see sth in one's mind's eyes; wpaść komuś w oko catch sb's fancy l. eye, take l. tickle l. catch sb's fancy; zamknąć oczy close one's eyes, breathe one's last; przymykać na coś oczy turn a blind eye to sth; zejdź mi z oczu! get out of my sight!; oczy mi się kleją I have heavy eyes l. eyelids; pi razy oko sth in the neighborhood of, more or less; pasuje to jak pięść do oka it's like a square peg in a round hole; oczy wychodzą mu na wierzch ( ze zdziwienia) his eyes popped out; oko ci zbieleje it'll leave you open-mouthed; kruk krukowi oka nie wykole crows don't pick crows' eyes; dog does not eat dog; oko za oko, ząb za ząb an eye for an eye and a tooth for a tooth; pańskie oko konia tuczy the eye of the master does more work than both his hands; prawda w oczy kole the greater the truth, the greater the libel; strach ma wielkie oczy fear has big eyes; czego oko nie widzi, tego sercu nie żal what the eye doesn't see, the heart doesn't grieve over; what the eye sees not, the heart craves not.

2. pl. oka Gen. ok (= coś jak oko) eye; ( w rosole) eye; pawie oko peacock's eye, ocellus, eyespot.

3. ( w sieci rybackiej) mesh.

4. żegl. ( wachta) watch, lookout.

5. żegl. ( pętla na linie) eye-splice, loop.

(nastawiać: grzejnik) to regulate; ( zegarek) to set, to adjust; (radio, zapłon) to tune; ( płacić) perf; u- to pay, to settle

* * *

1. (= normować) regulate, control; regulować rachunek settle a bill; regulować rachunki z kimś przen. get even l. square with sb; regulować ruch control traffic; regulować stosunki normalize relations.

2. (= nastawiać przyrząd) regulate, adjust; regulować silnik tune an engine.

3. (= wpływać na prawidłowość) regulate; regulować rzekę engineer a river.

* * *

1. zob. stawać.

2. (= być wzniesionym) be erected; na placu stanął pomnik a statue was erected in the square; staną tu nowe domy new houses will be built here.

3. (= dojść do skutku) be decided; stanęło na tym, że... it was decided that...; the upshot of it all was that...

4. ( o wodzie) (= zamarznąć) freeze; ( o galarecie) (= stężeć) set.

( porządek) arrangement; ANAT, TECH, CHEM system; ( umowa) agreement; POL treaty

* * *

1. (= ułożenie) arrangement, ordering, structure, pattern, array; układ graficzny layout, make-up; układ sceniczny stage setting; układ liter lettering; w takim układzie pot. in this case.

2. (= system) system; układ współrzędnych mat. coordinate system; układ dziesiętny decimal system; układ dwójkowy binary system; układ molekularny chem. molecular system l. orientation; układ nerwowy nervous system; ośrodkowy/obwodowy układ nerwowy central/peripheral nervous system; układ oddechowy respiratory system; układ odpornościowy immune system; układ pokarmowy digestive system; układ naczyniowy vascular system; układ moczowy urinary system; układ rozrodczy reproductive system; układ limfatyczny lymphatic system; układ krążenia circulatory system; okresowy układ pierwiastków periodic table, the Mendeleeff system; układ równań mat. system of equations; Układ Słoneczny astron. the Solar System; układ gwiazd astrol. constellation; ( przy urodzeniu) horoscopy; układ niżowy/wyżowy meteor. low/high-pressure weather system.

3. (= stosunek) arrangement, proportion, rate; układ sił distribution l. composition of forces.

4. (= umowa) agreement, contract, settlement, treaty, deal; Układ Warszawski hist. the Warsaw Pact; układ powierniczy trusteeship agreement; zawierać układ strike a deal ( z kimś w jakiejś sprawie with sb over sth); wchodzić w układy enter negotiations, negotiate.

5. pot. (= powiązanie, zależność) connection, link; mieć dobre układy z kimś be on good terms with sb; uczciwy układ square deal.

6. techn. train, set; układ kierowniczy mot. steering (gear); układ hamulcowy braking system; układ ABS ABS, antilock braking system; układ scalony integrated circuit.

- postawić żagle to set sail

- rozwinąć żagle to hoist sail a. the sails

- zwinąć żagle to lower sail a. the sails

- płynąć pod pełnymi żaglami to travel under full sail

- □ żagiel przedni headsail

- żagiel gaflowy gaffsail

- żagiel rejowy square sail

- żagiel trójkątny staysail

■ złapać a. chwycić wiatr w żagle pot. to get a second wind

- zwinąć żagle (zrezygnować, wycofać się) pot. to throw in the towel